Japończycy na co dzień są przyzwyczajeni do niewielkich przestrzeni. Tak modne dziś we współczesnym świecie kompaktowe mieszkania od dawna były codziennością w gęsto zaludnionych japońskich metropoliach, gdzie każda wolna przestrzeń jest prawdziwym luksusem. Te uwarunkowania stanowiły inspirację dla rozwoju kultury praktycznego umeblowania i prostoty aranżacji wnętrz.
Od samego początku projektanci i inżynierowie Mazdy stosują zasady japońskiego minimalizmu, który celebruje estetykę, dbałość o dobre samopoczucie i komfort użytkowania, co widać na przykładzie choćby Mazdy Familia czy Mazdy 323. Do dziś, być może bardziej niż kiedykolwiek, ta zasada objęła także Mazdę 2 i Mazdę 3. Jako tradycyjny filar gamy modelowej, modele kompaktowe i subkompaktowe zawsze były ważne dla Mazdy.
Pierwszym w historii prototypem samochodu osobowego Mazdy był sedan plasujący się poniżej dzisiejszych samochodów kompaktowych, zaprezentowany w 1940 roku. Wyposażony w proporcjonalnie duże szyby i przestronne wnętrze, został zaprojektowany z myślą o zapewnieniu komfortu właściwego dla pojazdów plasujących się o klasę wyżej. Mimo, że wybuch II wojny światowej uniemożliwił uruchomienie produkcji, pomysłowy projekt małego samochodu stał się siłą napędową rozwoju firmy z Hiroszimy, głównym filarem DNA produktów marki, razem z unikatową koncepcją układów napędowych i skupieniem na przyjemności prowadzenia.
Tuż po wojnie firma koncentrowała się na produkcji pojazdów użytkowych, więc pierwszy masowo produkowany samochód osobowy Mazdy pojawił się dopiero w 1960 r., ale warto było na niego poczekać. Mazda R360 coupé, mając mniej niż 3 metry długości podniosła poprzeczkę oczekiwań wobec mikrosamochodów w Japonii. Stało się to za sprawą zarówno urzekającego wzornictwa, lekkiej konstrukcji (380 kg, najlżejszy w swojej klasie), jak i czterosuwowego, oszczędnego silnika oraz dostępnej opcjonalnie automatycznej skrzyni biegów. Dzięki przystępnej cenie i dostarczaniu emocjonujących wrażeń z jazdy, zdominowała ten segment już od dnia wprowadzenia do sprzedaży, zdobywając w roku swojego debiutu 15% krajowego rynku samochodowego.
Wyróżniający, minimalistyczny design
Mazda Carol, która pojawiła się w 1962 r. najpierw w formacie dwudrzwiowym, a następnie jako najmniejszy na świecie czterodrzwiowy sedan, była napędzana przez jeden z najmniejszych czterocylindrowych silników w historii. Mimo, że miała długość zbliżoną do R360, charakterystyczny dla Carol większy rozstaw osi i zachodząca na boki tylna szyba zwiększyły przestronność kabiny, podczas gdy solidna, samonośna konstrukcja nadwozia i niezależne zawieszenie wszystkich kół zapewniały zaskakujący komfort jazdy. Powielając sukces R360, w 1962 r. Carol już od chwili debiutu stała się bezdyskusyjnym bestsellerem, a jej udział w segmencie mikrosamochodów w Japonii w 1962 roku wyniósł ponad 65%.
Tuż po Maździe Carol, w 1963 r. pojawiła się Mazda Familia, która plasowała się o klasę wyżej. Zaprojektowana we włoskim studiu Bertone przez przyszłą legendę wzornictwa Giorgetto Giugiaro jako pierwszy kompaktowy model Mazdy, przyciągała wzrok na ulicy. Oferowana jako sedan, kombi lub coupé, praktyczna i wszechstronna Familia – przez lata nazywana również 800/1000/1200/1300 w zależności od pojemności silnika – była również niezwykle popularna, co potwierdza ponad 400 tys. wyprodukowanych egzemplarzy pierwszej generacji.
Nowa generacja Mazdy Familia pojawiła się w 1967 r., a już w następnym była dostępna po raz pierwszy z silnikiem Wankla i znana jako Familia Rotary/R100. Dwuwirnikowy silnik o mocy 100 KM mógł rozpędzać pojazd o masie 805 kg na dystansie ¼ mili w 16,4 sekundy osiągając prędkość maksymalną 180 km/h, co stawia Familię na szczycie swojej klasy w kategorii osiągów. R100 był również jedną z pierwszych Mazd napędzanych silnikiem z wirującym tłokiem, który eksportowany był do Europy (obok Mazdy RX-2), chociaż większą popularnością cieszyły się tańsze modele Familia z tradycyjnym silnikiem tłokowym. W gronie tych modeli znalazła swoje miejsce blisko spokrewniona Mazda 818. Bazująca na modelu Familia, czterometrowej długości Mazda 818 mogła wygodnie pomieścić pięć osób, a jej wnętrze było porównywalne z ówczesnymi europejskimi samochodami średniej wielkości.
Nowoczesna epoka hatchbacka
Przenieśmy się do roku 1977, w którym Mazda 323 zapoczątkowała nową erę kompaktów. Oferowany jako trzy- lub pięciodrzwiowy hatchback, a później także jako kombi, europejsko stylizowany model zapoczątkował rewolucję wzorniczą wśród azjatyckich producentów samochodów. Ekonomiczna, lekka i zwinna Mazda 323 zdobyła w Europie szczytową lub niemal szczytową pozycję w swojej klasie pod względem niezawodności. Początek legendzie dały dwa egzemplarze 323 w wersji kombi, które przejechały 15 tys. km z Hiroszimy na swoją premierę podczas międzynarodowych targów samochodowych IAA we Frankfurcie, pokonując ten dystans w zaledwie 40 dni praktycznie bez awarii.
To był proroczy początek dla modelu 323, który miał być najdłużej użytkowanym i najlepiej sprzedającym się modelem Mazdy w dotychczasowej historii. Następna generacja, już z napędem na przednie koła, wprowadzona na rynek w 1980 r. osiągnęła milion sprzedanych egzemplarzy po zaledwie 27 miesiącach od wprowadzenia na rynek, co było wówczas rekordem świata. Przeznaczone głównie dla młodszych nabywców cztery kolejne generacje debiutowały w latach 80. i 90. XX wieku, oferując nieustannie zwiększający się komfort, wszechstronność oraz właściwości jezdne.
W modelu tym nigdy nie brakowało różnorodności. Gdy w drugiej połowie lat 80. Mazda skupiła się na rajdach samochodowych, wprowadziła do swojej gamy mocne wersje seryjne z napędem na cztery koła. W tym samym czasie w modelu 323F (1989-98) Mazda oferowała sportowe, a jednocześnie przyjazne rodzinie, pięciodrzwiowe nadwozie typu fastback z wysuwanymi reflektorami, a od 1994 roku także silnik V6. Był on szczególnie popularny w Europie, a wiele egzemplarzy nadal jeździ na naszych drogach.
Przemyślane, komfortowe, praktyczne
Mniejsza o jeden rozmiar Mazda 121 wprowadzona na rynek w 1986 roku, była zaskakująco przestrzenna pomimo niewielkiego nadwozia o długości 3,5 m. Sprytne funkcje obejmowały przesuwaną tylną kanapę z mechanizmem, który można obsługiwać z bagażnika, lub po otwarciu tylnych drzwi. Była również dostępna z elektrycznie rozkładanym, płóciennym dachem, który można było składać w dowolnym kierunku.
Jeszcze bardziej praktyczna była Mazda Demio wprowadzona na rynek w 1996 roku, której znakiem rozpoznawczym było kompaktowa bryła nadwozia przypominająca proporcje minivana z dodatkowym miejscem nad głową, możliwością konfigurowania siedzeń i wyjątkowo szeroką pokrywą bagażnika. Po zmianie nazwy, już jako Mazda2 w większości krajów świata od następnej generacji (2002-07), zachowała czyste linie, a dodatkowo w Japonii dostępna była opcjonalnie jako e-4WD, z silnikiem elektrycznym napędzającym tylne koła dla poprawienia przyczepności.
W 2003 r. po 36 latach i sprzedaży przekraczającej dziesięć milionów egzemplarzy, model 323 ustąpił miejsca eleganckiej Mazdzie 3, ultranowoczesnemu kompaktowi o tej samej doskonałej ergonomii, co jej protoplasta, ale większej mocy. W szczególności wyróżniała się wersja MPS o mocy 260 KM (2006-2013), która rozpędzała się do 100 km/h w około 6 s i osiągała prędkość maksymalną 250 km/h. Mazda3 stanowiła zdecydowany krok naprzód pod względem wzornictwa i komfortu dzięki opcjom wyposażenia takim, jak skórzana tapicerka siedzeń i ksenonowe reflektory zwykle zarezerwowane dla znacznie droższych pojazdów.
W tym czasie Mazda2 nowej generacji, która pojawiła się w 2007 r., przyjęła mniejszy, bardziej aerodynamiczny wygląd hatchbacka. Zrzuciła również 100 kg i mogła pochwalić się udoskonalonym zawieszeniem, co miało odpowiednio pozytywny wpływ na osiągi i zwrotność. Werdykt: Światowy Samochód Roku 2008 (WCOTY). Był to również poligon doświadczalny dla innowacji. Ograniczona do 100 sztuk wersja elektryczna była oferowana w 2012 r. w Japonii w ramach specjalnego programu leasingu. W następnym roku firma niemal podwoiła zasięg Mazdy 2 EV dodając mały silnik Wankla pracujący na różnych paliwach, jako pokładowy generator energii elektrycznej – system rozważany w najnowszych samochodach elektrycznych, takich jak Mazda MX-30[1], która trafi do sprzedaży we wrześniu tego roku.
Małe samochody, wielkie innowacje
Technologia Skyactiv po raz pierwszy pojawiła się w małych samochodach Mazdy w 2013 r. w Maździe 3 trzeciej generacji, a rok później także wraz z premierą nowej Mazdy 2. Wykorzystując pionierskie materiały i zaawansowaną nowoczesną technologię, całkowicie nowa gama silników, skrzyń biegów, karoserii i podwozia poprawiła wszystkie aspekty osiągów, wydajności i bezpieczeństwa.
Oba modele zostały również od podstaw przeprojektowane zgodnie z językiem projektowania Mazdy – KODO. Ta stylistyka odzwierciedla naturalną istotę ruchu, a efekty końcowe są oszałamiające. Jednocześnie Mazda podniosła ergonomię rozplanowania kabiny na nowy poziom dzięki koncepcji wnętrza zorientowanej na człowieka, która ułatwia koncentrację kierowcy i zapobiega zmęczeniu jednocześnie poprawiając samopoczucie pasażerów. I zgodnie z tradycją japońskiego minimalizmu, ze szlachetnie prostym, a jednocześnie luksusowym projektem wnętrza.
Rozwój technologiczny trwa, co dziś potwierdza system łagodnej hybrydy Mazda Mild Hybrid, dostępny dziś w obu modelach i który odpowiada za radykalne zmniejszenie zużycia paliwa. Istnieje również Skyactiv-X, pierwszy na świecie seryjnie produkowany silnik benzynowy z zapłonem samoczynnym, który łączy w sobie zalety silnika benzynowego i silnika Diesla. Technologię tę skrywa elegancka bryła nadwozia Nowej Mazdy 3 zaprojektowana w duchu najnowszej ewolucji stylistyki KODO, która doceniona została prestiżową nagrodą World Car Design of the Year 2020.
